Και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις στο σφυρί;

Παράκτια χορτολιβαδική έκταση η οποία αποδίδεται ως
«Άλλης μορφής έκταση» στον αναρτημένο Δασικό Χάρτη

Του Δ. Παλάσκα, Δασολόγου PhD

Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις, ή αλλιώς χορτολιβαδικά εδάφη, αποτελούν εκτάσεις οι οποίες βρίσκονται, εννοιολογικά, μεταξύ των δασικών και γεωργικών εκτάσεων, αφού ούτε καλλιεργούνται συστηματικά, ούτε όμως και συγκεντρώνουν τα χαρακτηριστικά των δασικών οικοσυστημάτων, κυρίως λόγω μικρού ποσοστού κάλυψης από άγρια ξυλώδη φυτά.

Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται υπεράνω των δασών (ψευδαλπικά ή θερινά λιβάδια), καθώς επίσης και όσες βρίσκονται εντός δασών και δασικών εκτάσεων (δασικά διάκενα), προστατεύονταν από παλιά και συνεχίζουν να προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία ως δασικές εκτάσεις, για λόγους διατήρησης του ενιαίου και αδιάσπαστου χαρακτήρα των δασικών οικοσυστήματων, αλλά και για περιβαλλοντικούς λόγους (π.χ. προστασία εδαφών των ορεινών λεκανών απορροής).

Μέχρι το 2014 οι δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις χαρτογραφούνταν κατά τη σύνταξη των Δασικών Χαρτών, το δε Δημόσιο διά των Δ/νσεων Δασών συμπεριλάμβανε αυτές στη δήλωση του Δημοσίου κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης του Εθνικού Κτηματολογίου.

Με το ν.4280/2014 επήλθε μία αλλαγή που μάλλον πέρασε στα «ψιλά». Οι χορτολιβαδικές εκτάσεις κατά τρόπο αυθαίρετο (στην εισηγητική έκθεση του νόμου δεν υπάρχει κάποια σχετική τεκμηρίωση) διακρίθηκαν σε πεδινές και ορεινές – ημιορεινές ή ευρισκόμενες επί ανωμάλων εδαφών. Οι πεδινές δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις αποδεσμεύονται πλήρως από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας! Ακόμα και τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού ανακαλούνται με την έκδοση διαπιστωτικών πράξεων.

Με δεδομένο ότι τα κριτήρια διαχωρισμού των πεδινών χορτολιβαδικών εκτάσεων είναι σωρευτικά (π.δ.32/2016) το υψόμετρο (100 μ.), η μέση κλίση (8%) και η μέγιστη κλίση (12%) αναρωτιέται κανείς ποια ήταν η σκοπιμότητα της συγκεκριμένης αλλαγής; Μήπως η διευκόλυνση της παραχώρησης δημόσιων (ή αμφιβόλου ιδιοκτήτη) εκτάσεων στην παράκτια ζώνη, η οποία συγκαλύφθηκε από μία εικονική προστασία των μη πεδινών χορτολιβαδικών εκτάσεων, χωρίς να μπλέκεται η Δασική Υπηρεσία στα πόδια των επίδοξων επενδυτών; Ποιος διασφαλίζει πλέον την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου στην υψομετρική ζώνη των 100 μ., στην πλέον κρίσιμη ζώνη από άποψη ανθρωπογενών επεμβάσεων και καταπατήσεων, όταν, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα δικαιώματα του Δημοσίου βασίζονται στη διαπίστωση του χορτολιβαδικού χαρακτήρα μιας έκτασης διαχρονικά (τουλάχιστον από το έτος 1945);

Επομένως για την αποφυγή της νομιμοποίησης καταπατήσεων στην παράκτια ζώνη, η χαρτογράφηση των δημόσιων πεδινών χορτολιβαδικών εκτάσεων θα πρέπει να επανέλθει στην αρμοδιότητα της Δασικής Υπηρεσίας και να αποτελέσει ειδική κατηγορία εκτάσεων στους Δασικούς Χάρτες.

Πηγές: -Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας

           -Δασαρχείο