Τα έξι αττικά τέρατα. Από το masterplan στο monsterplan

To masterplan

Στις 21/7/2017, στην Εφημερίδα των Συντακτών είχε δημοσιευθεί το ρεπορτάζ της Χαράς Τζαναβάρα  με τίτλο “Εξι «τέρατα» με πράσινη... γαρνιτούρα". Επρόκειτο για μία πρώτη παρουσίαση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) για το Ελληνικό, που μαζί με τη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΤΑΙΠΕΔ και τέθηκε  σε διαβούλευση 45 ημερών

Το Μητροπολιτικό πάρκο 2.000 στρεμμάτων και άλλα 1.500 στρέμματα διάσπαρτο κοινόχρηστο πράσινο, στα οποία όμως προβλεπόταν η ανέγερση  έξι ουρανοξυστών με ύψος έως 200 μέτρα και απροσδιόριστου αριθμού κτιρίων έως 50 μέτρα.

Όπως επισημαίνει η συντάκτρια, πρόκειται για το ιδιότυπο ισοζύγιο, μέσα από το οποίο μειώθηκε η δόμηση, από 3,6 σε 2,7 εκατ. τετραγωνικά και αυξήθηκαν οι ελεύθεροι χώροι, αλλά πολλαπλασιάστηκε το ύψος των κτιρίων που θα διαθέτουν έως και 67 ορόφους!

Η πρόταση για τα κτίρια-τοπόσημα (landmarks), από τα οποία το ένα θα έχει συνολική επιφάνεια 350 χιλιάδων τετραγωνικών(!!!) και χωροθετείται μέσα στο μητροπολιτικό πάρκο, προβάλλεται από τη μελέτη ως διεθνής πρόταση για τη «σύγχρονη εικονογραφία της πόλης» και συνοδεύεται από επιχειρήματα ότι η καθ’ ύψος δόμηση συμβάλλει στη δημιουργία ελεύθερων χώρων και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των κτιρίων.

Η ίδια η μελέτη πάντως καταγράφει ότι σε όλο το λεκανοπέδιο έχουν κατασκευαστεί μόνον 11 κτίρια με ύψος που κυμαίνεται από 62 έως 103 μέτρα, σχεδόν το μισό από το προβλεπόμενο για το Ελληνικό.  Τώρα προστίθεται και ο ουρανοξύστης που προβλέπεται να κατασκευαστεί μέσα στο μητροπολιτικό πάρκο και θα βρίσκεται κοντά στο διατηρούμενο «ανατολικό αεροδρόμιο» όπως το λέγαμε παλιά. Βέβαια, αυτός είναι ο landmark ουρανοξύστης γιατί θα κατασκευαστούν ακόμα 5, που όπως φαίνεται θα αποτελέσουν ένα μεγάλο φράγμα, μία ασυνέχεια στην πνοή της θαλάσσια αύρας, η οποία είναι κυρίαρχος παράγοντας στη συνδιαμόρφωση, για  χιλιάδες χρόνια, του μικροκλίματος της περιοχής. 

Γράφτηκαν(;) ή αντιγράφηκαν και τυπώθηκαν 1.332 σελίδες (ΣΜΠΕ – Στρατηγική Μελέτη Επιπτώσεων) για να γίνει πειστική η θέση πως οι επιπτώσεις στην περιοχή (αλλά κάθε νοήμων άνθρωπος θα διεύρυνε τη ζώνη μελέτης σε όλη την δυτική παραλία της Αττικής) θα είναι ελάχιστες. Αυτό μοιάζει ασφαλώς παραδοξολογία αν αναλογιστούμε πως οι προβλέψεις θεωρούν πως σε μια δεκαπενταετία θα δημιουργηθεί στην μια νέα πόλη 16 έως και 25 χιλιάδων κατοίκων, χωρίς να συνυπολογίζονται οι εργαζόμενοι, οι επισκέπτες και οι τουρίστες. Η ΣΜΠΕ έρχεται να απαντήσει με Βασικό επιχείρημα το μητροπολιτικό πάρκο, που αναμφισβήτητα θα έχει θετικές επιπτώσεις στο κλίμα του Λεκανοπεδίου, καθώς και η ανάδειξη του παραλιακού μετώπου. Οι παραδοξολογίες όμως επιμένουν και αυτό τεκμηριώνεται από τη ΣΜΠΕ η οποία υποθέτει πως «οι  υπόλοιπες δράσεις δεν θα επιδεινώσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση, παρά μόνο στη φάση των κατασκευών». Αυτό το τελευταίο, ακόμα και ο τελευταίος με γνώση του τι σημαίνει Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις να είναι κανείς, δυσκολεύεται πολύ να το χωνέψει. 

Προσέξτε στο ακόλουθο σχέδιο από τη ΣΜΠΕ, τη ζώνη του πάρκου (πράσινη στη μέση), την πολεοδομημένη ζώνη (κίτρινες ζώνες που κλείνουν το πάρκο) και την ζώνη "ανάπτυξης" (μπλε δεξιά ζώνη)

Φτάσαμε σήμερα, 22/8/17 και στο φύλλο της Εφημερίδας των Συντακτών, πάλι από τη Χαρά Τζαναβάρα και το άρθρο της με τίτλο «Είναι κακό στο πάρκο να χτίζεις ουρανοξύστες» διαβάζουμε για τα συμπεράσματα της πολυμελούς ομάδας ειδικών, που μελέτησε το ογκώδες υλικό που ετοίμασε η Lamda Development και κατέθεσε ένα κείμενο 100 σελίδων με το οποίο απορρίπτει βασικές επιλογές των επενδυτικών σχεδίων. 

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη παρέμβαση σε μήκος τριών χιλιομέτρων στο παράκτιο μέτωπο της Αττικής, από τα οποία μόνο σε ένα χιλιόμετρο θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση, στοιχείο που έρχεται σε αντίθεση με το διάταγμα 254/2004, επισημαίνει η Επιτροπή Αγώνα και προβλέπει ότι θα αποτελέσει αφορμή για την αλλοίωση ολόκληρης της παραλιακής ζώνης από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ώς το Λαύριο, που παρά τις ανθρώπινες επεμβάσεις εξακολουθεί να παρουσιάζει ενδιαφέροντα τοπικά χαρακτηριστικά, καθώς και πλήθος φυσικών και ιστορικών μνημείων. 

Τέλος, η Επιτροπή Αγώνα επισημαίνει ότι οι κοινόχρηστοι δρόμοι, τα πεζοδρόμια και οι χώροι πράσινου μέσα στις οικιστικές περιοχές δεν προβλέπεται να μεταγραφούν υποχρεωτικά στους όμορους δήμους και επομένως θα παραμείνουν στη διαχείριση του επενδυτικού σχήματος, όπως ήδη ισχύει για τις περιπτώσεις ιδιωτικής πολεοδόμησης αλλά έρχεται σε αντίθεση με τα ισχύοντα στις πόλεις.

Αντιαναπτυξιακά πρότυπα

Μαζί με το παραπάνω πρέπει να προσθέσουμε και το ότι τα μεγαθήρια που σχεδιάζουν, ορμώμενοι από την κερδοσκοπική νοοτροπία του να πρέπει να ξεπεραστεί το «εμπόδιο» της μείωσης της επιτρεπόμενης δόμησης (μείωση από 3.600.000 τ.μ. σε 2.700.000 τ.μ.) ώστε οι εκμεταλλευόμενοι χώροι να παραμείνουν ίδιοι, θα αποτελέσουν φράγμα στη φυσική ροή των αερίων μαζών, θαλάσσια και απόγειος αύρα, με σοβαρές επιπτώσεις στο μικροκλίμα της περιοχής αλλά και στην όψη του αττικού κλίματος, όπως το γνωρίζει η περιοχή, για χιλιάδες χρόνια.

Μητροπολιτικό πάρκο - Ένα θνησιγενές project ή ένα πολύ επιτυχημένο σχέδιο με μελλοντικά πρόσθετα ωφέλη (για τον ένα βέβαια);

Δεν αντέχω να κοιτάζω το σχέδιο με τις χώνες πολεοδόμησης που προτείνει το ΣΟΑ και να μη πάει ο νους μου στο κακό.  Φέρτε στον νου σας το παραπάνω σχέδιο "Οριοθέτησης ζωνών" της ΣΜΠΕ (τρίτο σχέδιο στην ανάρτηση αυτή) και αντιπαραθέστε το με το σχέδιο "Ζωνών πολεοδόμησης" της ΣΜΠΕ που ακολουθεί

Είναι πάρα πολύ έντονη η αίσθηση πως η πολεοδομημένες ζώνες αγκαλιάζουν θανάσιμα το μητροπολιτικό πάρκο (ή ότι απέμεινε από αυτό). Μόνο η ζώνη "ανάπτυξης" χωρίζεται από το πάρκο με μία πολεοδομημένη λωρίδα, εξασφαλίζοντας τη γην επαφή των "πολιτισμένων δραστηριοτήτων". Η παλιά συζήτηση για την επαφή του πάρκου με το θαλάσσιο μέτωπο πήγε περίπατο, όπως επίσης και κάθε σκέψη περί βιωσιμότητας του ίδιου το μητροπολιτικού πάρκου. Δεν χρειάζεται πολύ σκέψη για να τεκμηριώσουμε και λογικά ή απλά τεχνικά το γιατί το πάρκο είναι ένα θνησιγενές project. Απλά λόγω της πίεσης που θα δέχεται και που είναι απείρως μεγαλύτερη από την πίεση που μπορεί αυτό να ασκήσει. Είναι θέμα χρόνου η απορρόφηση του είτε από τη μία ή από την άλλη, γειτνιάζουσα χρήση. Ή και από τις δύο από κοινού.

Σκέφτομαι αν ο σχεδιασμός προέβλεψε τη θανάσιμη αυτή αγκαλιά, σε ένα πλάνο μεσοπρόθεσμης πρόσθετης μεγέθυνσης του οικονομικού αποτελέσματος, προκειμένου να ικανοποιηθεί επαρκώς ο "πελάτης" του.