Οι πληγές του δάσους και η γάγγραινα των ανθρώπων

Διαβάζω από την Ελευθεροτυπία

Δύο επιστήμονες διαφωνούν για το μέλλον της Πάρνηθας

«Καταδικασμένη η αναδάσωση με έλατα»

Π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

«Κάθε προσπάθεια απευθείας αναδάσωσης με έλατα είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ο μόνος τρόπος -χρονοβόρος μεν, αλλά με περισσότερες πιθανότητες να επιτύχει- είναι η δημιουργία ενός άλλου δάσους, με ανθεκτικά είδη στην ηλιακή ακτινοβολία και όταν αυτά μεγαλώσουν, να επιχειρηθεί υποσκίως η φύτευση ελάτων. Χρονοβόρα διαδικασία, η οποία όμως είναι και η μοναδική, ώστε κάποια στιγμή η Πάρνηθα να ξαναποκτήσει ελατοδάσος».

Αυτά υποστηρίζει ο Παύλος Κωνσταντινίδης, ερευνητής Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης-ΕΘΙΑΓΕ, ο οποίος τονίζει ότι το έλατο είναι ένα πολύ ευαίσθητο είδος και νεκρώνεται όταν εκτίθεται απευθείας στην ηλιακή ακτινοβολία.

«Για να μεγαλώσει χρειάζεται οπωσδήποτε σκιά, η οποία στις καμένες εκτάσεις είναι ανύπαρκτη. Για το λόγο αυτό το έλατο δεν απέκτησε τις ικανότητες να αντεπεξέρχεται έπειτα από φωτιά, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τα πεύκα και τους θάμνους. Μαζί με το έλατο καίγονται και οι σπόροι, οπότε δεν υπάρχει φυσικό αναγεννητικό απόθεμα για να μπορέσει να επανέλθει με φυσικό τρόπο».

Σωστά μέχρι εδώ. Το έλατο συμπεριφέρεται ως σκιόφυτο τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Σε στάδιο όμως πιο όψιμο, αφαιρείται ο ανώροφος της πεύκης (φωτοδότιδες υλοτομίες) και το έλατο αυξάνει αφού αλλάζει και η στάση του ως προς το φως.

Πάντως στα μεσογειακά κλίματα οι θερινές καταιγίδες με αστραπές και κεραυνούς είναι συχνές. Η πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς στην κατάξερη βλάστηση είναι μεγάλη. Ο καθηγητής των Δασικών Πυρκαγιών Δημήτρης Καϊλίδης υπολόγισε ότι, χωρίς τον άνθρωπο, κάθε πευκοδάσος καιγόταν τουλάχιστον μία φορά κάθε 100 με 150 χρόνια από κεραυνό.

Οι επιστημονικές καταγραφές του καθηγητή Νίκου Στάμου, όμως, δείχνουν ότι τη δεκαετία 1983-1992 από τις 13.196 πυρκαγιές, οι εξακριβωμένοι και οι πιθανοί εμπρησμοί ανέρχονταν σε 2.351 (18%). Ενα ποσοστό 75% των πυρκαγιών οφείλεται σε αμέλεια.

Η εικονική αμέλεια, βέβαια συναρτάται στενά και με τις τιμές και της χρήσεις γης, αφού αυτά είναι που στην ουσία πιέζουν το δάσος να οπισθοχωρήσει, όπως υπονοείται και παρακάτω

«Κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό» χαρακτηρίζει το πρόβλημα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών καθώς και της γενικότερης διαχείρισης των περιβαλλοντικών κινδύνων στην Ελλάδα ο Κώστας Καλαμποκίδης, επίκουρος καθηγητής Γεωγραφίας Φυσικών Καταστροφών-Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.

«Στις πρόσφατες φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, πλημμύρες, λειψυδρία, καύσωνας κ.λπ.) δεν είναι καθόλου τυχαίο το ό,τι όταν "φυσάει αέρας καιγόμαστε", όταν "βρέχει πνιγόμαστε" και όταν "έχει ανυδρία και υψηλές θερμοκρασίες κυριολεκτικά πεθαίνουμε από τη δίψα και τη ζέστη".

Για την αντιμετώπιση της παραπάνω ελληνικής παθογένειας θα πρότεινα κοινωνικοπολιτική και υπερκομματική συναίνεση σε εθνικές στρατηγικές πολιτικές: επιβολή νόμων και κανονισμών σε ό,τι αφορά χρήσεις γης, ιδιοκτησιακό καθεστώς, τουριστική, αγροτική και οικονομική ανάπτυξη για έλεγχο του χωροταξικού χάους που επικρατεί σήμερα (εδώ είναι εύλογη κάθε αντίθεση με σκέψεις αναθεώρησης του Συντάγματος για τα δάση, του προτεινόμενου χωροταξικού για τον τουρισμό και τη νομιμοποίηση αλλεπάλληλων γενιών αυθαιρέτων), εκπαίδευση και συνεχή επιμόρφωση του προσωπικού και των αρμόδιων φορέων προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και ενημέρωση της κοινωνίας για ουσιαστική ενεργοποίηση της περιβαλλοντικής συνειδητοποίησης και ηθικής των Ελλήνων (εδώ θα μπορούσε επιτέλους να ζητηθεί η δέσμευση από όλες τις πολιτικές παρατάξεις για ίδρυση αυτόνομου υπουργείου Περιβάλλοντος που θα εποπτεύει ενιαίο φορέα Δασοπροστασίας για πυρκαγιές και άλλες διαταραχές και καταπατήσεις των δασικών οικοσυστημάτων, μεταξύ και άλλων τομέων δημόσιας περιβαλλοντικής προστασίας, υγιεινής και ευαισθητοποίησης)».

Ο κ. Καλαμποκίδης προτείνει επίσης εφαρμογή στην πράξη της διεπιστημονικής έρευνας και τεχνολογίας για την ανάλυση, χαρτογράφηση, παρακολούθηση και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, π.χ. με δορυφορικούς χάρτες, συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών, αυτοματοποιημένους τηλεμετρικούς δέκτες διαφόρων φαινομένων και ηλεκτρονικές τηλεπικοινωνίες:

«Εδώ αναφέρομαι σε τομείς στους οποίους οι επιχειρησιακοί φορείς πολιτικής προστασίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης της χώρας μας βρίσκονται στην πράξη τουλάχιστον 10 χρόνια πίσω από τα εργαλεία και τις μεθόδους που μπορούμε να τους διαθέσουμε από τα ελληνικά πανεπιστημιακά και ερευνητικά εργαστήριά μας».

Ωραία η θεωρητική βάση για το μετριασμό (όχι την εξαφάνιση) του προβλήματος των πυρκαγιών. Τι γίνεται όμως όταν τα κονδύλια που απαιτούνται για την ανάπτυξη δασικής πολιτικής στην ουσία μένουν αδιάθετα;

Αντιπαραβάλλω τα ανωτέρω με το ακόλουθο άρθρο του "Φιλελεύθερου"

Δηλώσεις που «καίνε»

Μηδενική η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων από την Ελλάδα για τα δάση

Από τα 24 εκατ. ευρώ των κονδυλίων για τα δάση η Ελλάδα εκταμίευσε «μηδέν» ευρώ, σύμφωνα με την Ντ.Χούμπνερ. Αθήνα: Αδιάθετα παραμένουν από το 2000 έως σήμερα τα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής της ΕΕ προς την Ελλάδα για την «προστασία των δασών». Αυτό προκύπτει από απάντηση της αρμόδιας Επιτρόπου της ΕΕ, Ντανούτα Χούμπνερ, σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του Συνασπισμού Δημήτρη Παπαδημούλη. Από την απάντηση της επιτρόπου προκύπτει ότι για έργα πρόληψης και προστασίας των δασών από πυρκαγιές, τα κονδύλια που είχαν διατεθεί στην Ελλάδα ήταν 24 εκατ. ευρώ και είναι όλα αδιάθετα. Ακόμα, μηδενική είναι και η απορρόφηση κονδυλίων που φτάνουν τα 9 εκατ. ευρώ για την προστασία του Δάσους Σεΐχ Σου. Αναφορικά με τα υπόλοιπα έργα περιβάλλοντος που χειρίζονται απ' ευθείας υπουργεία και άλλοι φορείς «η κατάσταση είναι εξίσου απογοητευτική» συμπλήρωσε η κ. Χούμπνερ. Συγκεκριμένα, από τα 14 έργα, συνολικού ύψους 453.810.369 ευρώ, δεν έχουν ξεκινήσει τα οκτώ, ενώ των υπολοίπων η απορρόφηση είναι ελάχιστη. Η κ. Χούμπνερ δήλωσε ότι οι αιτίες της κακής πορείας των περιβαλλοντικών έργων οφείλονται σε «ανεπαρκή προετοιμασία για τα έργα, καθυστερήσεις στη διαδικασία απαλλοτρίωσης και έκδοσης αδειών από την αρμόδια περιβαλλοντική υπηρεσία.» Από την πευρά του, ο κ. Παπαδημούλης δήλωσε: «Η κυβέρνηση και ίδιος ο πρωθυπουργός εκτίθενται ανεπανόρθωτα μετά τις αποκαλύψεις της αρμόδιας Επιτρόπου της ΕΕ. Ο πρωθυπουργός ενώ όφειλε να γνωρίζει τις μηδενικές προσπάθειες της κυβέρνησης του για την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος δεν βρήκε όλες αυτές τις ημέρες του ολοκαυτώματος να ξεστομίσει ούτε λέξη αυτοκριτικής και ευθύνης. Ντροπή!».

Όταν οι γενικές απορροφήσεις γα έργα τεχνικά, αγροτικά κ.α είναι χαμηλότατες, τι θα γινότανε δηλαδή για το δάσος (το οποίο είναι και ενοχλητικό;) Και εδώ είναι οι πολιτικές μεν ευθύνες των αρμοδίων ανααρμόδιων για τις απορροφήσεις αλλά και η ανικανότητα της σημερινής δασικής υπηρεσίας, του υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης και των άλλων υπηρεσιών να συντάξουν έστω και ένα έγγραφο για να απορροφήσουν κάτι.

Κύριοι και κυρίες των δασικών υπηρεσιών. Κύριοι και κυρίες συνάδελφοι. Όταν κάνετε ένα έργο που γνωρίζετε πως θα απορροφήσει κοινοτικό χρήμα γιατί το σκοτώνετε εν τη γεννέσει του; γιατί ενώ σας εγκρίνουν 250.000 ευρώ λ.χ. εσείς τα κάνετε 70.000 από άγνοια ή για το γούστο σας; γιατί δεν λογοδοτείτε γι'αυτό; γιατί δε γρηγορείτε;

Νεοέλληνα σε οικτίρω