Σκέψεις πάνω στην ιστορία των διασκέψεων για το περιβάλλον και στην περιγραφή του ενόχου, που αρνούμαστε να δούμε, να ονοματίσουμε και να αντιμετωπίσουμε.
Διανύουμε περίοδο συχνών και σχεδόν ακραίων εναλλαγών του καιρού σε σημείο που να μιλάμε για απρόβλεπτες μεταβολές μετεωρολογικών φαινομένων και κυρίως για ακραίες και απρόβλεπτες κλιματικές μεταβολές. Είναι πράγματι εκτός των βιωμάτων των σημερινών πενηντάρηδων, οι οποίοι ήμασταν οι τυχεροί να ζήσουμε τις «κανονικές» εποχές ή τουλάχιστον αυτές τις εποχές που περιέγραφαν τα σχολικά αλλά και άλλα, βιβλία.
Κάθε χρόνο «εκπλησσόμαστε» για το πόσο έχουν μετατοπιστεί οι εποχές, πόσο έχουν αλλάξει τα δεδομένα, πόσο ακραίες έγιναν οι κλιματικές συνθήκες στη χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη. Οι πιο ενημερωμένοι από εμάς, λαμβάνουμε και ταξινομούμε, στο μυαλό μας και στα αρχεία μας, πληροφορίες για την αιτία των παράδοξων κλιματικών φαινομένων. Παρακολουθούμε διασκέψεις επί του θέματος εδώ και κάμποσα χρόνια.
Θυμόμαστε την παγκόσμια συνδιάσκεψη του Ρίο Ντε Τζανέιρο το 1992 που για πρώτη φορά συνδέθηκε η έννοια του περιβάλλοντος με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Θυμόμαστε την υπογραφή (αλλά όχι επικύρωση) των Πρωτοκόλλων του Κιότο το 1997 που ονόμασαν τους 6 βασικούς ρύπους και 141 χώρες δεσμεύτηκαν πως από το 2005 (Φεβρουάριο) θα προχωρούσαν στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να μειωθούν κατά 5% περίπου, οι συνολικές εκπομπές τους. Ο Μπους αποχώρησε το 2001 ενώ παράλληλα γινόταν διάδοση των θεωριών που θέλουν την κλιματική αλλαγή να είναι φυσιολογική διαδικασία μέσα στον ευρύτερο κύκλο της ζωής του πλανήτη. Στην ουσία η υπογραφή των πρωτοκόλλων από τις ΗΠΑ δεν συνέφερε την οικονομία τους (ακόμα και με την εξαγορά δικαιωμάτων εκπομπής, πρωτοτυπία που εμφανίστηκε πρώτη φορά τότε) και ως εκ τούτου, ότι δεν συμφέρει τις ΗΠΑ, δεν συμφέρει τον πλανήτη! Απόδειξη για τις θέσεις των ΗΠΑ αποτελεί το γεγονός πως 25 χρόνια από το Ρίο και 20 από το Κιότο και δεν έχουν επικυρώσει ουσιαστικά, καμία συμφωνία αλλά ούτε και πρόκειται.
Θυμόμαστε το 2001 στη Χάγη, όπου εκτός από τον ορισμό των «τρόπων επικύρωσης» των πρωτοκόλλων του Κιότο και την ενεργειακή αυτοτέλεια, η οποία αποτελούσε κεφαλαιώδες ζήτημα, τέθηκε για πρώτη φορά –σχεδόν επί τάπητος- το θέμα των δασών.
Το θέμα των δασών τέθηκε γιατί αυτά έχουν την ιδιότητα να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι μπήκε στη συζήτηση για το κατά πόσο η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα που απορροφάται από τα δάση μιας χώρας θα μπορεί να αφαιρείται από το συνολικό ποσοστό των εκπομπών αερίων που πρέπει να επιτύχει η χώρα αυτή. Το ζήτημα των δασών αποτελούσε βασικό θέμα, καθώς υποστηριζόταν ότι τα δάση λιγοστεύουν τη μόλυνση είναι σωστό να επιμετρώνται κατά τους υπολογισμούς των ποσοστών.
Υπήρχε (και υπάρχει) η άποψη πως τα δάση καίγονται, και όταν καίγονται δίνουν διοξείδιο. Αλλά η απάντηση σ’ αυτό είναι η προστασία των δασών, ή έστω τα πρόστιμα για το κάψιμο, όχι το να μη λαμβάνονται υπόψη στις μετρήσεις.
Τα δάση σε ορισμένες αναπτυγμένες χώρες τα τελευταία χρόνια εξαπλώνονται με ιδιαίτερα μεγάλο ρυθμό. Αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στο γεγονός της συγκέντρωσης της γεωργικής παραγωγής σε μεγάλες και εύφορες εκτάσεις και την εγκατάλειψη των μικρών και άγονων εκτάσεων που είναι ασύμφορες στην παραγωγή. Αυτές οι εκτάσεις δασώνονται ακριβώς λόγω της εγκατάλειψης με ταχείς ρυθμούς.
Στην Κίνα πρόσφατα είχαμε και τη δάσωση περιοχής με 40.000.000 δέντρα, προκειμένου να επιτύχει η χώρα ένα αντιστάθμισμα στο ισοζύγιο ρύπων που εκπέμπει και τη βελτίωση της ατμόσφαιρας σε μέρος έστω της χώρας.
Τον Ιούλιο και τον Νοέμβριο του 2001, έλαβαν χώρα οι διασκέψεις της Βόνης και του Μαρακές αντίστοιχα όπου είχαμε το ρωσοϊαπωνικό παζάρι ρύπων όπου από τη μία η Ρωσία με τα εκτεταμένα δάση και την τεράστια ικανότητα τους να απορροφούν άνθρακα και από την άλλη η βιομηχανική Ιαπωνία με την ανάγκη διατήρησης της παραγωγικής της μηχανής προχώρησαν σε συμφωνία. Στις διασκέψεις αυτές αποφασίστηκαν και οι τρόποι επικύρωσης του Κιότο και από άλλες χώρες. Η Ε.Ε. επικύρωσε το Κιότο το 2002. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αναγνώρισαν απλά την αλλαγή κλίματος ως ένα πραγματικό πρόβλημα που απαιτεί κοινή δράση, Και τέρμα.
Θυμόμαστε τη διάσκεψη του Γιοχάνεσμπουργκ στις 4 Σεπτεμβρίου 2002 που ήταν η πρώτη διάσκεψη για τη βιώσιμη ανάπτυξη και έθεσε στόχους
1. την προστασία του περιβάλλοντος,
2. την οικονομική ανάπτυξη
3. την κοινωνική συνοχή,
Στόχος της Παγκόσμιας Διάσκεψης για την Βιώσιμη Ανάπτυξη ήταν η αποτίμηση των αποτελεσμάτων της Διάσκεψης του Ρίο και η δημιουργία ενός συγκεκριμένου σχεδίου υλοποίησης της 'Ατζέντα 21'. Εκτός από τα παραπάνω θέματα, τη Διάσκεψη απασχόλησαν και άλλα θέματα, όπως η παγκοσμιοποίηση, η καταπολέμηση της φτώχειας, η σύνδεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του φυσικού περιβάλλοντος, και η διασύνδεση των τριών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού.
Η «Διακήρυξη του Γιοχάνεσμπουργκ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» όπως τελικά ονομάστηκε η Πολιτική Διακήρυξη, υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη μετά από διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής. Η συζήτηση στο Γιοχάνεσμπουργκ αφορούσε λιγότερο ίσως τους στόχους της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων και περισσότερο το κατά πόσο η διασύνδεση των μηχανισμών εμπορίου και χρηματοδότησης με αυτούς της βιώσιμης ανάπτυξης θα γινόταν με τρόπους οι οποίοι να διευκόλυναν την επίτευξη των παραπάνω στόχων.
Θυμόμαστε τη διάσκεψη της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 2009 που η τελική συμφωνία χαρακτηρίστηκε από πολλούς αποτυχημένη καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, οι πλέον ρυπογόνες χώρες στον πλανήτη και αυτές που στην ουσία κρατούσαν στα χέρια τους το «κλειδί» των όποιων εξελίξεων, δυναμίτισαν από την πρώτη στιγμή τη Διάσκεψη, αρνούμενες να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες νομικές δεσμεύσεις και υποδαυλίζοντας έντεχνα το ρήγμα μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων κρατών.
Οι εκπρόσωποι χωρίστηκαν σε 3 στρατόπεδα: στους «βρώμικους» πλούσιους, με ηγέτη τις ΗΠΑ, που δεν θέλουν να επέμβουν δραστικά στις εκπομπές CO2, στα φτωχά αναπτυσσόμενα
κράτη που θέλουν να πληρώσουν οι πλούσιοι τη «λυπητερή» της απορρύπανσης και ττης μεταστροφής προς καθαρότερες μορφές ενέργειας, και βέβαια στους λεγόμενους «καθαρούς» πλούσιους, με επικεφαλής την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ιαπωνία, που παίζουν τον ρόλο του μεσολαβητή και δείχνουν διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε θυσίες, αλλά μόνον αν συμβάλουν σε αυτές και τα υπόλοιπα κράτη, αναπτυσσόμενα και αναπτυγμένα. Τελικά η συμφωνία , την οποία έκλεισε την τελευταία στιγμή ο πρόεδρος Ομπάμα με τους ηγέτες της Κίνας, της Βραζιλίας, της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής, και εγκρίθηκε εκ των υστέρων από την πλειοψηφία των παριστάμενων κρατών, δεν είναι δεσμευτική νομικά από τον ΟΗΕ: για να καταστεί η συμφωνία δεσμευτική, απαιτείται η ομόφωνη ψήφισή της και από τις 193 χώρες που πήραν μέρος στη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης.Αν εναντιωθούν ορισμένες θα υιοθετηθεί μόνον από εκείνες που την υποστηρίζουν, δηλαδή από τους μεγαλύτερους ρυπαντές, τις χώρες που ευθύνονται για το 50% και πλέον των εκπομπών ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Θυμόμαστε στο Κανκούν, ένα χρόνο μετά την Κοπεγχάγη, τα σημαντικότερα θέματα που συμφωνήθηκαν ήταν ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πρέπει να διατηρηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός ετήσιου <πράσινου ταμείου> οικονομικής ενίσχυσης του αναπτυσσόμενου κόσμου για τα επόμενα τρία έτη, προκειμένου τα φτωχά κράτη να προσαρμοστούν στην πράσινη τεχνολογία. Συμφωνήθηκε και το να διατηρηθεί σε ισχύ το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο επιβάλλει στα πλούσια κράτη δεσμευτικούς περιορισμούς για τις εκπομπές ρύπων.
Θυμόμαστε στα τέλη του 2012 στην Ντόχα του Κατάρ που θεωρείται ως η χώρα με τις υψηλότερες κατά κεφαλήν ανθρωπογενείς εκπομπές αέριων ρύπων. Η διάσκεψη ολοκληρώθηκε μετά από 36 ώρες συνεχών διαπραγματεύσεων και 24 ώρες παράτασης, καθώς μέχρι και το τελευταίο λεπτό υπήρχαν σοβαρές διαφωνίες μεταξύ των 200 κρατών.
Ωστόσο για μια ακόμα φορά, τη σημασία της απόφασης αμφισβητούν αρκετοί αναλυτές, αφού όπως φάνηκε από τη διαδικασία δεν είναι όλοι ικανοποιημένοι.
Η σημαντική απόφαση που πάρθηκε στην COP 18, είναι η Τροποποίηση της Ντόχα στο Πρωτοκόλλου του Κιότο στη Σύμβαση- πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Ουσιαστικά η τροποποίηση αυτή αφορά στην παράταση των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που είχαν αναληφθεί με το γνωστό Πρωτόκολλο του Κιότο για μια χρονική περίοδο που αρχίζει από την πρώτη Ιανουαρίου του 2013, δηλαδή από την εκπνοή της πρώτης περιόδου εφαρμογής του πρωτοκόλλου του Κιότο μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2020, πριν από την εφαρμογή της νέας νομικά δεσμευτικής συμφωνίας που αναμενόταν να συμφωνηθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο στη Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι την COP 21.
Η τροποποίηση, λοιπόν, της Ντόχα προβλέπει δεσμευτικές υποχρεώσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τη δεύτερη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων. Επίσης στα ήδη γνωστά αέρια του θερμοκηπίου, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου (Ν2Ο), υδροφθοράνθρακες (ΗCFs), υπεφθονάνθρακες (PFCs), Εξαφθοριούχο θείο(SF6), προστίθεται ένα νέο αέριο, το τριφθοριούχο άζωτο (NF3).
Συγκεκριμένα: Για την επίτευξη των στόχων έχει καταρτιστεί πίνακας με τις δεσμεύσεις από 38 μέρη. Από την άλλη δεν περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ που ποτέ δεν επικύρωσαν το Πρωτόκολλο του Κιότο και ο Καναδάς, που αποχώρησε από το Πρωτόκολλο του Κιότο στις 12 Δεκεμβρίου 2012. Άκαμπτη ήταν επίσης η Κίνα και η Ινδία που ναι μεν συμμετέχουν, ωστόσο το κάνουν ως αναπτυσσόμενες χώρες και άρα απλά δέχονται κεφάλαια προκειμένου να κάνουν επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χωρίς να έχουν δεσμευτικούς στόχους. Τρεις άλλες χώρες η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και Ρωσική Ομοσπονδία αποτελούν μέρη του Πρωτοκόλλου του Κιότο, αλλά δεν έχουν αναλάβει στόχους και υποχρεώσεις για τη δεύτερη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων και περιλαμβάνονται πλέον σε ξεχωριστό Παράρτημα μαζί με τον Καναδά. Ο στόχος του 80% για την Ε.Ε., την Κροατία και την Ισλανδία συνοδεύεται από μια υποσημείωση που διευκρινίζει ότι ο στόχος αυτός είναι υποχρεώσεις που βασίζονται στην παραδοχή ότι θα ικανοποιηθούν από κοινού από τα κράτη μέλη της.
Η τελική απόφαση κρίνεται ως αποτυχία και για άλλο ένα λόγο: μετά τη σθεναρή αντίσταση της Ε.Ε. τελικά οι συμμετέχοντες δεν δεσμεύτηκαν για τον τρόπο και το ποσό με το οποίο τα ανεπτυγμένα κράτη θα εκταμιεύσουν περίπου 200 δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα προγράμματα των αναπτυσσόμενων κρατών.
Φτάσαμε μετά από 25 χρόνια διασκέψεων και στη Διάσκεψη του Παρισιού το 2015 όπου κατέληξε πάλι σε ένα προβληματικό κείμενο συμφωνίας. Δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένους στόχους και ποσοτικά αποτελέσματα, αλλά δίνει την δυνατότητα σε κάθε χώρα να βρει τους δικούς της τρόπους ώστε να πετύχει τον απαιτούμενο στόχο μείωσης εκπομπών.
Επίσης η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ όταν 55 κράτη-μέλη, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων παραγωγών αερίων του θερμοκηπίου, την έχουν πια επικυρώσει. Αυτό μοιάχει ευφημισμός της λέξης «ποτέ» Επίσης έχουμε την οικονομικά ισχυρή Κίνα να ζητάει τη βοήθεια της ασθενούς Ελλάδας π.χ.. Με λίγα λόγια , κάθε συμφωνία δεν μπορεί να καταλήξει ποτέ σε στόχους μετρήσιμους και ξεκάθαρους, αφού αυτό θα «έβλαπτε τις βιομηχανικές χώρες του πλανήτη»
25 χρόνια μετά το Ρίο, μετά από αλλεπάλληλες διασκέψεις που μοιάζουν να γίνονται για τα μάτια του κόσμου ο πλανήτης χαζεύει τους ισχυρούς να κάνουν έναν αγώνα με έπαθλο το δικαίωμα του να ρυπαίνουν προκειμένου να εξασφαλίζουν διαρκή και υψηλή κερδοφορία. Σε όλες τις διασκέψεις συμφωνήθηκε πως υπεύθυνη είναι η μη βιώσιμη ανάπτυξη, δηλαδή η με κάθε περιβαλλοντικό κόστος ανάπτυξη. Είναι σαν να σου περιγράφουν την αιτία με περιφράσεις και ηλίθια (αλλά και κάποια εξαιρετικά ευφυή) λογικά και φραστικά σχήματα προκειμένου να αποφύγουν να μιλήσουν, να περιγράψουν ξεκάθαρα αυτό που ΄έχουν καταλάβει. Υπεύθυνος για την κλιματική αλλαγή και την καθοδική πορεία που έχει πάρει ο πλανήτης ολόκληρος (η βιόσφαιρα του τουλάχιστον) είναι ο καπιταλισμός (ηλίθιοι;). Και όλες οι αποφάσεις και τα πρωτόκολλα, δεν αρκούν για να του δώσουν ανθρώπινο πρόσωπο και να τον εμποδίσουν να μας οδηγήσει στην οριστική εξαφάνιση.
No comments:
Post a Comment