Wednesday, September 20, 2017

Η ανάπτυξη - παντοπωλείο, ήρθε για να μείνει*

Τσουνάμι fast track επενδύσεων
Οι φυσικοί πόροι κοστολογούνται, αποκτούν μια αγοραία αξία, αποξενώνονται από την ηθική τους αξία και εντάσσονται στη χρηματιστηριακή αγορά. 
Η εκμετάλλευσή τους δεν διαφέρει από την κατανάλωσή των κοινών προϊόντων ενός παντοπωλείου.

Γ. Σμπώκος - υπεύθυνος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου 

Στην Κρήτη, πρώτο απ' όλα τα χωροταξικά των ελληνικών περιφερειών, αναθεωρείται το δικό της. Το μοντέλο που επιτάσσουν οι καιροί και οι επιθυμίες των μεγάλων επενδυτών. Ένα μοντέλο που απ ότι δείχνουν τα πράγματα (διάβαζε ΜΜΕ) είναι το μοντέλο για το οποίο διψάει και πεινάει η καθημαγμένη χώρα μας. Καλωσήρθε το δολάριο έλεγε η παλιά ταινία που εξωράιζε την τότε πραγματικότητα, με πρωταγωνιστές τους ναύτες του 6ου στόλου και τις εξαθλιωμένες, φτωχές πλην-όμως-τίμιες, απασχολούμενες στην Τρούμπα.

Ρύπανση παραλιών
Είναι αλήθεια πως έχει γίνει τρομερή προεργασία. Ακόμα και αν μας θεωρούν πτωχευμένους υπανθρώπους, τα think tanks της Δύσης, μας προετοίμασαν με κάποιο τακτ, με έναν τρόπο που χρησιμοποιούν και στις "προηγμένες" χώρες τους για πείθουν και να χαλιναγωγούν την κοινή γνώμη. Μέθοδοι επιβολής τύπου Αφρικής δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν εδώ, τουλάχιστον στα φανερά και κραυγαλέα. Αντίθετα, για την Ελλάδα χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια το όπλο της στατιστικής, το "ζύγι της φτώχειας" (οι δείκτες) και εν μέρει και τον εκφοβισμό (όπου δεν πίπτει λόγος), για να πειστούν οι ιθαγενείς πως "ένα τσουνάμι επενδύσεων είναι αναγκαίο για να βγούμε από την κρίση".

Ένα τσουνάμι επενδύσεων, που όπως κάθε τσουνάμι, κάθε παλιρροϊκό κύμα, χτυπάει δίχως διάκριση την απροστάτευτη ακτογραμμή, δίχως να μπορεί να προβλεφθούν οι συνέπειες του. 

Συνθήκες "απροστάτευτης ακτογραμμής", προκειμένου να μεγιστοποιηθούν οι επιπτώσεις, προετοιμάζονται και για τη χώρα δυστυχώς, εν αναμονή του τσουνάμι επενδύσεων. Ξεκινώντας από την Κρήτη σήμερα και προχωρώντας και στην υπόλοιπη χώρα. Δεν υπάρχει πιο τρανή απόδειξη γι΄αυτό από τις αντιφάσεις που εντοπίζονται μέσα στο πρώτο δείγμα αναθεώρησης χωροταξικού. Αυτό της Κρήτης.  Το δίχτυ αυτό των αντιφάσεων, κάποιοι το αποκαλούν "συνθήκες παντοπωλείου" και την αναμενόμενη -ανοργάνωτη και αρύθμιστη έως ληστρική- ανάπτυξη, "ανάπτυξη παντοπωλείο**"

Αντιφάσεις εγγενείς σε ένα σύστημα που επιδιώκει τη μεγιστοποίηση παραγωγής και κατανάλωσης άμεσα και με κάθε κόστος. Το αποτέλεσμα παραπέμπει σε παντοπωλείο. Προωθούνται τα συμφέροντα όλων των κλάδων χωρίς η ανάπτυξη του ενός να θίγει τη δραστηριότητα του άλλου. Ανεξάρτητα αν σωρεύονται οι επιπτώσεις σε διοίκηση, κοινωνία ή περιβάλλον.

Το περιβάλλον είναι το τελευταίο που μπορεί να απασχολεί τους κατοίκους μίας πτωχευμένης (με όρους των οίκων αξιολόγησης) χώρας. Και αυτοί που έχουν αναλάβει την "έξοδο στο φως" αδιαφορούν για το περιβάλλον, ακόμα ακόμα και για το μέλλον. Το έχουν αποδείξει άλλωστε, πως δεν ορρωδούν προ ουδενός, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τον στόχο που έχει τεθεί άνωθεν. Εφαρμόζουν απάνθρωπες πολιτικές, παράλληλα ψευδόμενοι για τους εμπνευστές τους, παραποιούν τα αποτελέσματα των πολιτικών τους ονομάζοντας τα "δίκαια" κλπ

Δεν ορρωδούν ούτε και προ των κινδύνων που εγείρονται από τις αντιφάσεις με τις οποίες γέμισαν (ή θα γεμίσουν) τα νέα χωροταξικά σχέδια.

Έτσι, ενώ σχεδιάζεται η εξόρυξη πετρελαίου προωθούνται οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η κυβέρνηση υπογράφει τρία συμβόλαια για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε δύο χερσαία και ένα θαλάσσιο οικόπεδο με τις διαδικασίες fast track, δηλαδή χωρίς διαβούλευση, χωρίς εγκρίσεις των αρμοδίων υπηρεσιών, κατευθείαν από το κεντρικό κράτος με μια Υπουργική Απόφαση. Ταυτόχρονα αναθέτει μελέτη για τον χωροταξικό σχεδιασμό της περιφέρειας Κρήτης που υπηρετεί κατ΄ αποκλειστικότητα τη βιομηχανική παραγωγή ενέργειας.

Οι αντιφάσεις δεν περιορίζονται στο "μπάτε σκύλοι αλέστε" των σχεδιαζόμενων επενδυτικών σχεδίων. Στο άρθρο του Γ. Σμπώκου στην ΕΦΣΥΝ (βλ. σχετικό σύνδεσμο στο τέλος) ο συντάκτης εντοπίζει ακόμα δύο συστημικές, δύο δομικές αντιφάσεις που αποτελούν βάση αιτιολόγησης ληστρικών συμπεριφορών. 
  • Μία είναι η σύγκρουση δύο ρυθμιστικών πλαισίων. Των διατάξεων του ΓΟΚ που απαγορεύουν την αυθαίρετη δόμηση και των διατάξεων του ν. 4178/13 που επιτρέπουν την αυθαίρετη δόμηση. 
  • Άλλη, ευρωπαϊκή αντίφαση, είναι το ευρωπαϊκό πλαίσιο εμπορίας ρύπων που απελευθερώνει τις εκπομπές ρύπων και το πρωτόκολλο του Κιότο που περιορίζει τις εκπομπές ρύπων.
Οι αντιφάσεις δεν είναι τυχαίες, ούτε μεμονωμένες. Είναι εγγενείς σε ένα σύστημα που επιδιώκει τη μεγιστοποίηση του κύκλου εργασιών, άμεσα και με κάθε κόστος. Αυτό άλλωστε δεν εννοεί και ο Τσίπρας στις αναρτήσεις του στα twitter και άλλα Social Media;

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να καταλάβουμε τι σημαίνει "ανάπτυξη παντοπωλείο" από τη μελέτη των περιπτώσεων εφαρμογής της ανά τον κόσμο. Σήμερα και χθες. 

Από τα χρόνια της Αναγέννησης, μετά τις μεγάλες γεωγραφικές ανακαλύψεις, όταν αποψιλώθηκαν δάση στην Καραϊβική και τη νότια Αμερική, στην Ινδονησία και την Ινδία για να καλλιεργηθεί ζαχαροκάλαμο από την τότε αποικιοκρατία μέχρι τις σημερινές αποψιλώσεις δασών στη Βραζιλία για την καλλιέργεια καλαμποκιού για την παραγωγή αιθανόλης και γενικά βιοκαυσίμων, αντλούμε τα αντιπροσωπευτικότερα παραδείγματα της "ανάπτυξης παντοπωλείο". Εκεί η νομοθεσία προσαρμόστηκε στην αντίληψη "ότι θέλει ο πελάτης που έχει πάντα δίκιο" (ένας πελάτης του παντοπωλείου είναι και ο "επενδυτής")

Όταν λοιπόν, μόνες τους οι χώρες παραδίδονται στις διαθέσεις των αποκαλούμενων "στρατηγικών επενδυτών", εκείνοι τρίβουν τα χέρια τους και ετοιμάζονται να ψωνίσουν τζάμπα. Μη γελιέστε όταν ισχυρίζονται οι κυβερνήσεις του ξεβρακώματος (και οι αντιπολιτεύσεις που ανταγωνίζονται τις πρώτες σε ξεβράκωμα) μαζί με τους πελάτες τους και τα δικά τους μέσα, πως πληρώνουν ακριβά και αναζητούν "καλύτερες προσφορές". Πάντα αυτά θα λέει ο πελάτης για να κρατήσει τις τιμές χαμηλά και για να του γίνονται όλα τα χατίρια. Μέχρι που στο τέλος δεν θα αφήσει ούτε την ανάμνηση του τόπου που παρέλαβε προς "αξιοποίηση".

Όλα τα παραπάνω μοιάζουν υπερβολικά, μα δεν είναι. Στην Ελλάδα είχαμε κάποτε 5 χωροταξικά σχέδια (οργάνωση των δραστηριοτήτων και θεσμικός θώρακας για να μην είμαστε ξέφραγο αμπέλι). Είχαμε το χωροταξικό σχέδιο για τη Βιομηχανία, το -ελαστικότατο- χωροταξικό σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το χωροταξικό των φυλακών, το χωροταξικό των ιχθυοκαλλιεργειών και ο χωροταξικό της "βαριάς βιομηχανίας" όπως τετριμμένα απιοκαλείται ο τουρισμός. Το χωροταξικό του τουρισμού ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας γιατί παραβίαζε σαφώς το Σύνταγμα σε θέματα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, ειδικά δασών, αιγιαλών κλπ

Δεδομένης της έλλειψης χωροταξικού σχεδιασμού για τις μείζονες και ρυπογόνες δραστηριότητες αλλά και λόγω της έλλειψης διαχειριστικών σχεδίων προστατευόμενων περιοχών (με ελάχιστες εξαιρέσεις όπως τα θαλάσσια πάρκα και συγκεκριμένες περιοχές (Δέλτα Έβρου, Δαδιά, Βάλια Κάλντα κλπ) αναμένεται το τσουνάμι (των "επενδύσεων ντε) να πλήξει ανεπανόρθωτα τη χώρα. Θα βοηθήσει όσο μπορεί και το εξουσιαστικό δίπολο κυβέρνησης - αντιπολίτευσης.

Όσα επισημαίνει ο κ. Σμπώκος για την Κρήτη, ισχύουν στο μέγιστο μέρος της χώρας. Απλά, η Κρήτη προγραμματίστηκε να πέσει πρώτη. Επιτρέπονται σε όλη τη χώρα «στρατηγικές» επενδύσεις με το νόμο 3894/2010 (fast track) χωρίς προηγούμενη έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Αρκεί η έκδοση της σχετικής ΚΥΑ. Ο δρόμος είναι ανοιχτός και τα σκυλιά δεμένα. Αν ο "επενδυτής" δεν μπαίνει στο μαγαζί που έχει ανοίξει διάπλατα τις πόρτες του, είναι γιατί καταλαβαίνει πως μπορεί αν κερδίσει κάτι ακόμα/ Και όσο το καταλαβαίνει θα πιέζει και θα το ζητάει. Και θα το δίνουν.

Το φάντασμα του πάλαι ποτέ Συνασπισμού της Αριστεράς της Οικολογίας και των Κινημάτων αποδεικνύεται ικανότατο στην υλοποίηση του χειρότερου εφιάλτη που είδε ποτέ η πενθούσα στο διηνεκές, Περσεφόνη. 

______________________________________________

No comments: